Feramuz Erdin yazdı
VEKALET SAVAŞLARI
“Vekâlet savaşları” geçmişi eski olsa da hayatımıza yeni giren terimlerdendir. Bu durumu kısaca, menfaati olduğu yere yasal nedenlerle kendi ordusunu sokamayan devletlerin, paralı askerlerden oluşan şirket görünümlü “besleme” orduları sahaya sürmeleri olarak açıklayabiliriz.
Bir çalışmaya göre bu şirketler şu anda 40’tan fazla ülkede faaliyet gösteriyor. Bu sektörde en az üç yüz bin kişinin görev aldığı tahmin ediliyor. Yıllık küresel bütçeleri ise 250 – 300 milyar doları buluyor!
Bu alanda faaliyet gösteren en önemli şirketler, ABD’li Blackwater ve Rus Wagner’dır. Bu şirketlerin isimleri, kötü ünleri nedeniyle sıklıkla değişse de genel profilleri hep aynı kalmaktadır. Ülkemizde kurulu bulunan ve emekli askerler tarafından yönetilen SADAT şirketinin bu amaçla kurulduğu zaman zaman iddia edilmektedir.
ÖLDÜRME DÜRTÜSÜ
Özel orduların personelinin genelde eski asker ve hükümlüleri istihdam ettikleri bilinmektedir. Fiziki olarak yeterli durumda olan, savaşmayı meslek olarak benimsemiş ve standardın biraz üstünde gelir elde etmek isteyen kişiler milliyetlerine bakılmaksızın bu ordularda görev alabilmektedir.
Bu kişilerin bir diğer motivasyonu da insan öldürmektir. Hatırlanacak olursa, DAEŞ ilk kurulduğunda Müslüman olmamalarına rağmen batılı ülkelerden akın akın DAEŞ’e katılanların tek motivasyonu, hesap vermeden rahatça insan katledebilmekti!
PARALEL YAPILANMA ZAAFİYETİ
Aslında her ne kadar özel şirket olarak görünseler de özel ordular sonuçta, bir devletin himayesinde varlık gösteren paralel yapılardır. Anavatandan uzakta görev yaptıkları sürece kısmen bir sorun yoktur. Ama Wagner örneğinde olduğu gibi, ülke sınırında çatıştıkları zaman bir bumerang gibi fırlatanı bulmaları an meselesidir.
Çünkü bir şekilde korunup kollanmaya ve hesap vermemeye alışmış ve bunun sonucunda doğal olarak şımartılmış paralel yapılanmaların, bir gün gelip de kendilerini devletin esas sahibi olarak görmek gibi bir kurumsal egoları vardır!
ÖRGÜTLÜ DEMOKRASİ ÖRGÜTSÜZLER İÇİN ZARARLI MI ?
Demokrasi, örgütlü yapıların ortak yönetimini esas alır. Demokraside kendi amacı etrafında kümelenen topluluklar siyasi partiler, STK’lar ve diğer yapılanmalar olarak siyasete etki eder. Teknik olarak, bu çok sesliliğin sonucunda da herkesi memnun etmese de mümkün olduğunca dışlamayan bir sistem yürütülmeye çalışılır.
Dini cemaatler gibi bazı örgütlenme tiplerinde ise daha farklı bir hiyerarşi ve emir komuta zinciri vardır. Mesela örgütün yönetimine seçimle gelmek mümkün değildir. Mutlak itaat esastır. Bazı hallerde “cemaat kardeşliği ve aidiyeti” diğer bazı sorumlulukların önüne geçebilir.
ALTIN ÇOCUKLAR
Bir dönem NATO’nun ve dolayısıyla Türkiye’deki bir anlayışın altın çocukları olarak ortaya çıkarılan Fethullahçılar neredeyse tüm devlet kadrolarının emanet edildiği kişilerdi. Ancak yukarıda saydığımız sebeplerden dolayı kendilerini “devletin sahibi” olarak görmeleri çok da gecikmedi. Bu amacı gerçekleştirmek için başvurdukları kanun dışı yöntemler zamanla sertleşerek en son 15 Temmuz 2016 kalkışmasına kadar gelinmesine neden oldu.
Bu kötü tecrübeden sonra yeni bir strateji geliştirilerek, bir denge oluşturulması amacıyla devlet kadrolarının bazı cemaatler arasında eşit ve hakkaniyetle paylaştırılmasına karar verildi. Hatta bu hakkaniyeti gözetmesi amacıyla personel bile görevlendirildi. Artık devletin tüm kritik yerlerinde tek bir örgütlü yapının kendi başına hâkimiyetini kurması teorik olarak mümkün değil.
UCU BİR GÜN SİZE DOKUNABİLİR
Aslında bazı işlerin kültürel ve anlayış olarak birbirine yakın insanlar tarafından yürütülmesi bazen bir avantaj olarak bile görülebilir. Ama burada dikkat edilmesi gereken şey bunların her zaman denetlenmesidir.
Rusya örneğinde olduğu gibi “bizim çocuklar zaten işini iyi yapıyor, biraz şımarmak onların da hakkı” deyip ipin ucu bırakılınca, işte böyle ilk fırsatta mevcut hükümete karşı bir darbeye girişebiliyorlar!
patronlardunyasi.com
